स्कंद पुराण

 

सनत्कुमार उवाच

ततो व्यास पुनर्देवी पतिं व्रतपतिं शुभा  ।

अपृच्छद्व्रतसम्बद्धं फलं फलशतार्चिता  ॥ २८.१ ॥

व्रतानां फलमल्पं वा महद्वा यत्त्रिलोकप  ।

व्रतं भवति यादृग्वा तत्प्रब्रूहि महेश्वर  ॥ २८.२ ॥

 

देव उवाच

महाफलं यद्भवति यच्चाप्यल्पफलं शुभे  ।

व्रतं यादृक्च यत्प्रोक्तं तच्छृणुष्वमनिन्दिते  ॥ २८.३ ॥

चतुर्दश्यां तथाष्टम्यामुभयोः पक्षयोः शुचिः  ।

संवत्सरमभुञ्जानः शान्तो दान्तो जितेन्द्रियः  ॥ २८.४ ॥

सत्त्रयाजिफलं यच्च सत्यवागृतुगामिनाम्  ।

तच्चैव फलमाप्नोति यमं चैव न पश्यति  ॥ २८.५ ॥

शय्यासनस्थः स्त्रीमध्ये रतिरक्तः सुखे रतः  ।

स तप्यत्या नखाग्रेभ्यो नित्यं यो मां समाश्रितः  ॥ २८.६ ॥

मद्भक्तस्तपसा युक्तो मामेव प्रतिपद्यते  ।

लोकास्तस्याक्षया देवि यद्यपि स्यात्सुपापकृत् ॥ २८.७ ॥

पृथिवीभाजने भुङ्क्ते नित्यं पर्वसु यो नरः  ।

स त्रिरात्रफलं देवि अहोरात्रेण विन्दति  ॥ २८.८ ॥

संवत्सरं तु यो भुङ्क्ते नित्यमेव ह्यतन्द्रितः  ।

निवेद्य पितृदेवेभ्यः पृथिव्यामेकराड्भवेत् ॥ २८.९ ॥

नवमी अष्टमी चैव पौर्णमासी त्रयोदशी  ।

यो भुङ्क्ते देवि नैतेषु संयतस्तु नरः समाम्  ॥ २८.१० ॥

गाणपत्यं स लभते निःसपत्नमनिन्दिते  ।

भूतानां दयितश्चैव दिव्यं रूपं बिभर्ति च  ॥ २८.११ ॥

श्रीवत्सं यश्च पिष्टेन दद्याद्धेमफलं शुभम्  ।

किरेत्कृष्णतिलांश्चात्र तण्डुलाक्षतमेव च  ।

फलैश्च विविधाकारैर्यथालब्धै रसान्वितैः  ॥ २८.१२ ॥

स वै वर्षसहस्राणि द्विषष्टिं दिवि मोदते  ।

दिव्यरूपधरः श्रीमान् देवतैः सह नित्यशः  ॥ २८.१३ ॥

हरिबेरमयीं यो मे दद्यात्प्रतिकृतिं स्वकाम्  ।

सर्वगन्धरसैर्युक्तां निर्यासैश्च सुसंस्कृताम्  ॥ २८.१४ ॥

भक्ष्यभोज्यैश्च विविधैः कृष्णपक्षे चतुर्दशीम्  ।

पूर्वदक्षिणयोश्चात्र पश्चिमोत्तरयोस्तथा  ॥ २८.१५ ॥

पार्श्वेषु हरितालं च कृष्णागरुमनःशिलाम्  ।

चन्दनं चैव दद्याद्वै यथासंख्येन पूजितम्  ॥ २८.१६ ॥

तस्य पुण्यफलं देवि शृणु यन्मत्तकाशिनि  ।

सर्वव्याधिविनिर्मुक्तस्तथा निष्कल्मषश्च ह  ॥ २८.१७ ॥

वर्षकोटिशतान्यष्टौ दिवि भुक्त्वा महत्सुखम्  ।

इह लोके सुखी जातो मामेव प्रतिपद्यते  ॥ २८.१८ ॥

रत्नावलिं तु यो दद्याद्ब्राह्मणः क्षत्रियोऽथ विट् ।

शूद्रः स्त्री वा स मे लोके मत्सौख्यं प्राप्नुते परम्  ॥ २८.१९ ॥

सिद्धार्थकैरथार्घार्थे दैवे पित्र्येऽथवा पुनः  ।

त्रिंशद्वर्षसहस्राणि तर्पयेत्स पितॄनपि  ॥ २८.२० ॥

ऋषींश्च सर्वदेवांश्च रूपं चाप्नोति पुष्कलम्  ।

मन्वन्तरं च गोलोके गोकन्याभिः स पूज्यते  ॥ २८.२१ ॥

सर्वे देवास्तथा विष्णुर्ब्रह्मा ऋषय एव च  ।

कुर्वन्त्यर्घे हि सांनिध्यं तेभ्यस्तद्विद्धि निःसृतम्  ॥ २८.२२ ॥

गुह्यमेतत्परं देवि यो वेत्ति स महातपाः  ।

तस्य प्रभावाज्जायेत धनवान्प्रियदर्शनः  ।

प्रज्ञारूपगुणैर्युक्तः संवत्सरशतायुतम्  ॥ २८.२३ ॥

क्षीरेण यो मां सततं स्नापयेत त्रिरुद्यतः  ।

अपराधसहस्रं तु क्षमे तस्याहमन्तशः  ॥ २८.२४ ॥

यश्च तत्स्नपनं पश्येत्सर्वपापैः प्रमुच्यते  ।

मानसस्य च जाप्यस्य सहस्रस्य फलं लभेत् ॥ २८.२५ ॥

संवत्सरं तु यः कुर्यात्क्षीरेण स्नपनं शुचिः  ।

गाणपत्यं स लभते वल्लभत्वं च नित्यशः  ॥ २८.२६ ॥

सर्पिषा यो ममाभ्यङ्गं करोत्यविमना नरः  ।

द्विसाहस्रस्य जाप्यस्य मानसस्य फलं लभेत् ॥ २८.२७ ॥

अभिगम्यश्च देवानां स भवेत नरोत्तमः  ।

निष्काणां च सुवर्णस्य सहस्रस्य फलं लभेत् ॥ २८.२८ ॥

संमार्जनं च यः कुर्यात्संवत्सरमनुव्रतः  ।

वितरामि शुभं लोकं नित्यं तस्य ध्रुवं शिवम्  ।

सर्वलोकक्षये तस्य न क्षयो भवतीश्वरि  ॥ २८.२९ ॥

लिङ्गपूजां तु यः कुर्यान्मम देवि दृढव्रतः  ।

शतं वर्षसहस्राणि दिव्यानि दिवि मोदते  ॥ २८.३० ॥

चतुर्णां पुष्पजातीनां गन्धमाघ्राति शंकरः  ।

अर्कस्य करवीरस्य बिल्वस्य च बुकस्य च  ।

सुवर्णनिष्कं पुष्पे तु सर्वस्मिन्नेव कथ्यते  ॥ २८.३१ ॥

सहस्रे त्वर्कपुष्पाणां दत्ते यत्कथ्यते फलम्  ।

एकस्मिन्करवीरस्य दत्ते पुष्पे हि तत्फलम्  ॥ २८.३२ ॥

करवीरसहस्रस्य भवेद्दत्तस्य यत्फलम्  ।

तदेकस्य तु पद्मस्य दत्तस्य फलमुच्यते  ॥ २८.३३ ॥

पद्मानां तु सहस्रस्य मम दत्तस्य यत्फलम्  ।

तत्फलं लभते पत्त्रे दत्ते बिल्वस्य शोभने  ॥ २८.३४ ॥

बिल्वपत्त्रसहस्रे तु दत्ते मे यत्फलं स्मृतम्  ।

बुकपुष्पे तदेकस्मिन्मम दत्ते लभेत्फलम्  ॥ २८.३५ ॥

बुकपुष्पसहस्रस्य मम दत्तस्य यत्फलम्  ।

पुष्पे दत्ते तदेकस्मिंल्लभेद्धुत्तूरकस्य तु  ॥ २८.३६ ॥

निर्माल्यं यो हि मे नित्यं शिरसा धारयिष्यति  ।

अशुचिर्भिन्नमर्यादो नरः पापसमन्वितः  ॥ २८.३७ ॥

स्वैरी चैव तथायुक्तो नियमैश्च बहिष्कृतः  ।

नरके स पतेद्घोरे तिर्यग्योनौ च सम्भवेत् ॥ २८.३८ ॥

ब्रह्मचारी शुचिर्भूत्वा निर्माल्यं यस्तु धारयेत् ।

तस्य पापमहं शीघ्रं नाशयामि महाव्रते  ॥ २८.३९ ॥

दीपमालां तु यः कुर्यात्कार्त्तिके मासि वै मम  ।

अवसाने च दीपानां ब्राह्मणांस्तर्पयेच्छुचिः  ।

गाणपत्यं स लभते दीप्यते च रविर्यथा  ॥ २८.४० ॥

दद्यात्कृष्णतिलांश्चैव सह सिद्धार्थकांश्च ह  ।

यो मे देवि सदा मूर्ध्नि स मे नन्दिसमो भवेत् ॥ २८.४१ ॥

ये हि सिद्धार्थकाः प्रोक्तास्तथा कृष्णतिलाश्च ये  ।

सर्वे ते त्वन्मया देवि गुह्यमेतन्मयेरितम्  ॥ २८.४२ ॥

चित्रो नाम गणो मह्यं तेन सार्धं स मोदते  ।

सर्वसम्प्रलये चैव प्राप्ते त्रैलोक्यसंक्षये  ।

त्यक्त्वा सर्वाणि दुःखानि मामेव प्रतिपद्यते  ॥ २८.४३ ॥

न तुष्याम्यर्चितोऽर्चायां तथा देवि नगात्मजे  ।

लिङ्गेऽर्चिते यथात्यर्थं परितुष्यामि पार्वति  ॥ २८.४४ ॥

सर्वेन्द्रियप्रसक्तो वा युक्तो वा सर्वपातकैः  ।

स प्रयाति दिवं देवि लिङ्गं योऽर्चयतीह मे  ॥ २८.४५ ॥

त्यक्त्वा सर्वाणि पापानि निर्द्वन्द्वो दग्धकिल्बिषः  ।

मदाशीर्मन्नमस्कारो मामेव प्रतिपद्यते  ॥ २८.४६ ॥

 

सनत्कुमार उवाच

ततो भगवती भूयः पतिं सर्वजगत्पतिम्  ।

अपृच्छत्पुष्प्यमाणास्या केन त्वं देव तुष्यसि  ॥ २८.४७ ॥

ततः प्रहसमानास्यः सर्वलोकेश्वरेश्वरः  ।

वचः प्रोवाच भगवांल्लोकानां हितकाम्यया  ॥ २८.४८ ॥

 

देव उवाच

शृणु देवि यथातत्त्वं येन यान्ति शुभां गतिम्  ।

त्रैलोक्ये जन्तवः सर्वे मद्भक्ता ये शुभानने  ॥ २८.४९ ॥

यत्तत्परतरं गुह्यं तत्सर्वं त्वयि तिष्ठति  ।

यो हि तत्त्वेन तद्वेद संसाराद्विप्रमुच्यते  ॥ २८.५० ॥

न च प्रकाशयेद्गुह्यं नाम ते कीर्तयेन्नरः  ।

सदा सर्वसहेत्येवं प्रातः प्राञ्जलिरुत्थितः  ॥ २८.५१ ॥

तस्माच्च कीर्तनात्पापं सर्वमेव विनिर्दहेत् ।

यशः कीर्तिं च सम्प्राप्य रुद्रलोके महीयते  ॥ २८.५२ ॥

सर्वमाल्यानि यो दद्यात्सर्वमूर्तिषु नित्यशः  ।

मन्त्रेण विधिवच्चैव तस्य पुण्यफलं महत् ॥ २८.५३ ॥

 

मन्त्रः

सर्वगाय सुरेशाय सर्वदेवमयाय च  ।

नमो भगवते चैव गुह्यागुह्याय वै सदा  ॥ २८.५४ ॥

सोमाय भूतनाथाय भावनाय भवाय च  ।

सर्वगुह्याय वै स्वाहा देवगुह्यमयाय च  ॥ २८.५५ ॥

सर्वगुह्यमयो मन्त्रः स्वाहा सोमाय चैव ह  ।

कटंकटाय वै स्वाहा स्वाहा देवाय शुष्मिणे  ॥ २८.५६ ॥

पुष्पाण्येतेन मन्त्रेण यो मे नित्यं निवेदयेत् ।

सहस्रं तेन जाप्यस्य मानसस्य कृतं भवेत् ॥ २८.५७ ॥

अथाञ्जलिममावास्यां सुसम्पूर्णां समाहितः  ।

तिलानां चैव कृष्णानां सर्षपाणां च पार्वति  ।

अर्चयित्वा यथान्यायं यथालाभं प्रयच्छति  ॥ २८.५८ ॥

इदं च वचनं ब्रूयात्सूर्येति च ममेति च  ।

सर्वपापविनिर्मुक्तः स्वर्गलोकं व्रजेन्नरः  ॥ २८.५९ ॥

अर्चयित्वा च मां देवि यो मे नामानि कीर्तयेत् ।

चतुर्दश्यामथाष्टम्यां पक्षयोरुभयोरपि  ।

सोऽपि देवि प्रपश्येन्मां वियोनिं न स गच्छति  ॥ २८.६० ॥

वामदेव सुदेवेति हर गुप्तेति वा पुनः  ।

उमापते नीलकण्ठ शान्त श्रीकण्ठ गोपते  ॥ २८.६१ ॥

शर्व भीम पशुपते शंकरोग्र भवेति च  ।

महादेवेति चाप्यन्यन्नाम गुह्यं प्रकीर्तयेत् ।

सर्वपापैः प्रमुच्येत दिवि देवैश्च पूज्यते  ॥ २८.६२ ॥

एतेषामेकमपि यः कथयेद्वा पठेत वा  ।

स देहपद्धतिं भित्त्वा मामेव प्रतिपद्यते  ।

एवं सर्वप्रणामेन यन्मया परिकीर्तितम्  ॥ २८.६३ ॥

अमावास्यां तु यो नित्यं सघृतं गुग्गुलुं दहेत् ।

क्षीरेण चैव संमिश्रं गुह्यमेतन्मम प्रिये  ।

सोऽच्युतं स्थानमाप्नोति मत्प्रसादान्न संशयः  ॥ २८.६४ ॥

इदं च परमं गुह्यं यो मे देवि निवेदयेत् ।

अर्कपर्णपुटं पूर्णं घृतस्य मधुना सह  ।

निवेद्य विधिवद्भक्त्या सर्वपापैः प्रमुच्यते  ॥ २८.६५ ॥

इमानि च महाभागे यो मे नामानि कीर्तयेत् ।

श्मशाननिलयो नग्नो भस्मशायी यतव्रतः  ॥ २८.६६ ॥

वामदेवः प्रशान्तश्च स्तब्धशेफस्त्रिलोचनः  ।

अवसव्यप्रियः सव्यो बहुरूपोऽन्तकान्तकृत् ॥ २८.६७ ॥

पुराणः पुरुहूतश्च मृत्योर्मृत्युर्जितेन्द्रियः  ।

अनिन्द्रियोऽतीन्द्रियश्च सर्वभूतहृदि स्थितः  ॥ २८.६८ ॥

संसारचक्री योगात्मा कापाली दिण्डिरेव च  ।

महादेवो महादेवो महादेवेति चैव हि  ॥ २८.६९ ॥

जपेदेतन्नियमवान् शृणुयाद्वापि नित्यशः  ।

स देहभेदमासाद्य योगात्मा गणपो भवेत् ॥ २८.७० ॥

 

सनत्कुमार उवाच

नाशुभाय न पापाय नानृताय कदाचन  ।

श्रावयेद्भक्तिमान्पुण्यं नाव्रताय कदाचन  ॥ २८.७१ ॥

धन्यं यशस्यमायुष्यं शान्तिवृद्धिकरं शुभम्  ।

पूतं पवित्रं परमं मङ्गलानां च मङ्गलम्  ।

श्रोतव्यं न च सर्वेण तथा देयं न कस्यचित् ॥ २८.७२ ॥

 

 

इति स्कन्दपुराणेऽष्टाविंशतितमोऽध्यायः

 

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!