स्कंद पुराण

स्कन्द पुराण ८

 

वायुरुवाच

एवमेषा भगवती ब्रह्मलोकानुसारिणी  ।

युष्माकं धर्मसिद्ध्यर्थं वेदीमध्याद्व्यवर्तत  ॥ ८.१ ॥

 

सनत्कुमार उवाच

एवं तेषां समाप्तेऽथ सत्त्रे वर्षसहस्रिके  ।

प्रवृत्तायां सरस्वत्यामगात्तत्र पितामहः  ॥ ८.२ ॥

 

ब्रह्मोवाच

भूयोऽन्येन ह सत्त्रेण यजध्वं देवमीश्वरम्  ।

यदा वो भविता विघ्नं तदा निष्कल्मषं तपः  ॥ ८.३ ॥

विघ्नं तच्चैव संतीर्य तपस्तप्त्वा च भास्वरम्  ।

योगं प्राप्य महद्युक्तास्ततो द्रक्ष्यथ शंकरम्  ॥ ८.४ ॥

तथेत्युक्त्वा गते तस्मिन् सत्त्राण्याजह्रिरे तदा  ।

बहूनि विविधाकाराण्यभियुक्ता महाव्रताः  ॥ ८.५ ॥

निःसोमां पृथिवीं कृत्वा कृत्स्नामेतां ततो द्विजाः  ।

राजानं सोममानाय्य अभिषेक्तुमियेषिरे  ॥ ८.६ ॥

अथ सोऽपि कृतातिथ्यः अदृश्येन दुरात्मना  ।

स्वर्भानुना हृतः सोमस्ततस्ते दुःखिताभवन्  ॥ ८.७ ॥

ते गत्वा मुनयः सर्वे कलापग्रामवासिनः   ।

पुरूरवसमानीय राजानं तेऽभ्यषेचयन्  ॥ ८.८ ॥

ऊचुश्चैनं महाभागा हृतः सोमो हि नः प्रभो  ।

केनापि तद्भवान्क्षिप्रमिहानयतु मा चिरम्  ॥ ८.९ ॥

स एवमुक्तो मृगयन्नतमासादयत्प्रभुः  ।

उवाच स तदा विप्रान् प्रणम्य भयपीडितः  ॥ ८.१० ॥

परमं यत्नमास्थाय मया सोमोऽभिमार्गितः  ।

न च तं वेद्मि केनासौ क्व वा नीत इति प्रभुः  ॥ ८.११ ॥

तमेवंवादिनं क्रुद्धा ऋषयः संशितव्रताः  ।

ऊचुः सर्वे सुसंरब्धा इलापुत्रं महामतिम्  ॥ ८.१२ ॥

भवान्राजा कुतस्त्राता कृतोऽस्माभिर्भयार्दितैः  ।

न च नस्तद्भयं शक्तो विनाशयितुमाश्वपि  ॥ ८.१३ ॥

विषयेष्वतिसक्तात्मा योगात्तं नानुपश्यसि  ।

तस्माद्विरोधमास्थाय द्विजेभ्यो वधमाप्स्यसि  ॥ ८.१४ ॥

वयमेव हि राजानमानयिष्याम दुर्विदम्  ।

तपसा स्वेन राजेन्द्र पश्य नो बलमुत्तमम्  ॥ ८.१५ ॥

ततस्ते ऋषयः सर्वे तपसा दग्धकिल्बिषाः  ।

अस्तुवन्वाग्भिरिष्टाभिर्गायत्रीं वेदभाविनीम्  ॥ ८.१६ ॥

स्तुवतां तु ततस्तेषां गायत्री वेदभाविनी  ।

रूपिणी दर्शनं प्रादादुवाचेदं च तान्द्विजान्  ॥ ८.१७ ॥

तुष्टास्मि वत्साः किं वोऽद्य करोमि वरदास्मि वः  ।

ब्रूत तत्कृतमेवेह भविष्यति न संशयः  ॥ ८.१८ ॥

 

ऋषय ऊचुः

सोमो नोऽपहृतो देवि केनापि सुदुरात्मना  ।

तमानय नमस्तेऽस्तु एष नो वर उत्तमः  ॥ ८.१९ ॥

 

सनत्कुमार उवाच

सा तथोक्ता विनिश्चित्य दृष्ट्वा दिव्येन चक्षुषा  ।

श्येनीभूता जगामाशु स्वर्भानुमसुरं प्रति  ॥ ८.२० ॥

व्यग्राणामसुराणां सा गृहीत्वा सोममागता  ।

आगम्य तानृषीन्प्राह अयं सोमोऽभिषूयताम्  ॥ ८.२१ ॥

ते तमासाद्य ऋषयः प्राप्य यज्ञफलं महत् ।

अमन्यन्त तपोऽस्माकं निष्कल्मषमिति द्विजाः  ॥ ८.२२ ॥

ततस्तत्र स्वयं ब्रह्मा सह देवोरगादिभिः  ।

आगत्य तानृषीन्प्राह तपः कुरुत मा चिरम्  ॥ ८.२३ ॥

ते सह ब्रह्मणा गत्वा मैनाकं पर्वतोत्तमम्  ।

सर्वैर्देवगणैः सार्धं तपश्चेरुः समाहिताः  ॥ ८.२४ ॥

तेषां कालेन महता तपसा भावितात्मनाम्  ।

योगप्रवृत्तिरभवत्सूक्ष्मयुक्तास्ततस्तु ते  ॥ ८.२५ ॥

ते युक्ता ब्रह्मणा सार्धमृषयः सह देवतैः  ।

महेश्वरे मनः स्थाप्य निश्चलोपलवत्स्थिताः  ॥ ८.२६ ॥

अथ तेषां महादेवः पिनाकी नीललोहितः  ।

अभ्यगच्छत तं देशं विमानेनार्कतेजसा  ॥ ८.२७ ॥

तद्भावभाविताञ्{}ज्ञात्वा सद्भावेन परेण ह  ।

उवाच मेघनिर्ह्रादः शतदुन्दुभिनिस्वनः  ॥ ८.२८ ॥

भो भो सब्रह्मका देवाः सविष्णुऋषिचारणाः  ।

दिव्यं चक्षुः प्रयच्छामि पश्यध्वं मां यथेप्सितम्  ॥ ८.२९ ॥

 

सनत्कुमार उवाच

अपश्यन्त ततः सर्वे सूर्यायुतसमप्रभम्  ।

विमानं मेरुसंकाशं नानारत्नविभूषितं   ॥ ८.३० ॥

तस्य मध्येऽग्निकूटं च सुमहद्दीप्तिमास्थितम्  ।

ज्वालामालापरिक्षिप्तमर्चिभिरुपशोभितम्  ॥ ८.३१ ॥

दंष्ट्राकरालवदनं प्रदीप्तानललोचनम्  ।

त्रेताग्निपिङ्गलजटं भुजगाबद्धमेखलम्  ॥ ८.३२ ॥

मृष्टकुण्डलिनं चैव शूलासक्तमहाकरम्  ।

पिनाकिनं दण्डहस्तं मुद्गराशनिपाणिनम्  ॥ ८.३३ ॥

असिपट्टिसहस्तं च चक्रिणं चोर्ध्वमेहनम्  ।

अक्षसूत्रकरं चैव दुष्प्रेक्ष्यमकृतात्मभिः  ।

चन्द्रादित्यग्रहैश्चैव कृतस्रगुपभूषणम्  ॥ ८.३४ ॥

तमपश्यन्त ते सर्वे देवा दिव्येन चक्षुषा  ।

यं दृष्ट्वा न भवेन्मृत्युर्मर्त्यस्यापि कदाचन  ॥ ८.३५ ॥

तपसा विनियोगयोगिनः प्रणमन्तो भवमिन्दुनिर्मलम्  ।

वियतीश्वरदत्तचक्षुषः सह देवैर्मुनयो मुदान्विताः  ॥ ८.३६ ॥

प्रसमीक्ष्य महासुरेशकालं मनसा चापि विचार्य दुर्विसह्यम्  ।

प्रणमन्ति गतात्मभावचिन्ताः सह देवैर्जगदुद्भवं स्तुवन्तः  ॥ ८.३७ ॥

 

 

इति स्कन्दपुराणे अष्टमोऽध्यायः